Bezpieczeństwo informacji

Aktualnie na świecie jak i w Polsce rozpoczyna się okres wyprzedaży nazywany Black Friday oraz okres przedświąteczny, czyli grudzień- gorączka zakupowa związana z nadchodzącymi Świętami oraz promocjami. Wiele osób zapada w zakupowy szał.  Coraz więcej Polaków wybiera opcję zakupów za pomocą sklepów internetowych, ponieważ mają możliwość porównania cen oraz skorzystania z najtańszej opcji, ale również pozwala to na zaoszczędzenie czasu.

Odnotowano, iż co roku w listopadzie zwiększa się liczba fałszywych stron sklepów internetowych, które podszywają się pod prawdziwe sklepy. Coraz trudniej jest rozróżnić, który sklep jest prawdziwy. Dla oszustów, zwiększona aktywność użytkowników w sieci, to idealna okazja, na próby wyłudzenia pieniędzy.

Read more Nie daj się okraść! Uwaga na nadchodzące wyprzedaże

W dzisiejszych czasach Internet to nieodłączna część naszego życia. Pracujemy online, uczymy się, robimy zakupy, utrzymujemy kontakt z bliskimi. Jednak w sieci, obok ogromnych możliwości, czekają też zagrożenia – oszustwa, kradzież danych, cyberprzemoc czy nieodpowiednie treści. Dlatego właśnie cyberbezpieczeństwo zaczyna się w domu – od rozmowy, zaufania i dobrych nawyków.

 

1. Daj przykład – rodzic jako pierwszy nauczyciel

Dzieci uczą się przede wszystkim przez obserwację. Jeśli dorośli ostrożnie korzystają z Internetu, nie publikują zbyt wielu prywatnych informacji i potrafią rozpoznać podejrzane wiadomości, dzieci naturalnie przyjmują te wzorce. Warto wspólnie ustalić zasady korzystania z urządzeń – np. brak telefonów przy stole czy ograniczenie czasu ekranowego.

Read more Cyberbezpieczny dom – jak nauczyć rodzinę rozsądnego korzystania z Internetu

Wyobraź sobie, że zapraszasz znajomych na filmowy wieczór. Przychodzicie, siadacie, włączasz Netflixa… a tu obraz się zacina. Nie, to nie wina platformy, po prostu sąsiad zza ściany ogląda seriale na Twoim Wi-Fi.

Brzmi zabawnie? Niestety, to dość częsty przypadek. I nie zawsze kończy się niewinnym streamingiem, czasem ktoś może wykorzystać Twoją sieć do znacznie gorszych celów.

Na szczęście nie musisz być informatykiem, żeby zabezpieczyć swój domowy Internet. Wystarczy kilka prostych kroków.

1. Zmień domyślne hasło do routera

To absolutna podstawa. Wielu użytkowników po podłączeniu routera zostawia fabryczne dane logowania — często coś w stylu admin / admin albo 1234. Takie informacje łatwo znaleźć w Internecie, bo są identyczne dla tysięcy urządzeń tego samego producenta.

Co zrobić?:

• Zaloguj się do panelu routera (adres znajdziesz na naklejce z tyłu urządzenia).
• Zmień hasło administratora na długie i unikalne – np. coś w stylu: CZ3RWONY_aut0bus_2025!.
• Nie używaj prostych słów, dat urodzin ani imion.

Read more Domowy Internet pod kontrolą: jak chronić swoją sieć Wi-Fi przed nieproszonymi gośćmi

Kontrola dostępu w systemach i aplikacjach jest jednym z kluczowych elementów zapewnienia bezpieczeństwa w środowisku cyfrowym. W dobie, gdy większość procesów biznesowych i usług codziennego użytku odbywa się online, ochrona danych oraz ograniczenie nieautoryzowanego dostępu stają się priorytetem. Kontrola dostępu to mechanizm, który pozwala decydować, kto i w jakim zakresie może korzystać z określonych zasobów systemu, takich jak pliki, bazy danych czy funkcje aplikacji. Jej głównym celem jest minimalizacja ryzyka wynikającego z niewłaściwego użycia systemu oraz ochrona informacji przed nieuprawnionym dostępem.

W praktyce stosuje się różne modele kontroli dostępu. Model dyskrecjonalny, znany jako DAC, pozwala właścicielowi zasobu samodzielnie decydować, kto może z niego korzystać, co widać np. w systemach plików Windows i Linux. Z kolei model obowiązkowy, MAC, charakteryzuje się centralnym zarządzaniem uprawnieniami, które użytkownicy nie mogą zmieniać, i jest stosowany w systemach o wysokim poziomie bezpieczeństwa, na przykład w instytucjach wojskowych. Popularnym rozwiązaniem w biznesie jest model oparty na rolach, RBAC, w którym prawa dostępu są przydzielane na podstawie roli użytkownika w organizacji, na przykład administrator, menedżer czy pracownik. Istnieje także bardziej elastyczny model oparty na atrybutach, ABAC, w którym decyzje o dostępie zależą od wielu czynników, takich jak czas logowania, lokalizacja geograficzna, typ urządzenia czy poziom bezpieczeństwa użytkownika.

Read more Kontrola dostępu w systemach informatycznych

Microsoft, czyli firma, która stworzyła Windowsa, już zapowiedziała, że od 14 października 2025 roku przestanie wspierać Windows 10. Ale co to właściwie znaczy i czy naprawdę trzeba się tym przejmować?

Co to jest „koniec wsparcia”?

Koniec wsparcia to moment, kiedy Microsoft przestaje wysyłać aktualizacje do Windowsa 10. Aktualizacje to takie małe poprawki, które sprawiają, że system działa lepiej i jest bezpieczniejszy. Po tej dacie komputer z Windows 10 nie będzie już dostawał takich poprawek.

Dlaczego brak aktualizacji to problem?

Bez aktualizacji system staje się bardziej podatny na ataki hakerów i wirusy. Wyobraź sobie, że Twój dom ma drzwi i okna, ale po pewnym czasie nikt nie naprawia zepsutych zamków – wtedy łatwiej jest komuś włamać się do środka. Tak samo jest z komputerem – jeśli Microsoft przestanie „łatać” luki w systemie, to hakerzy mogą łatwo z nich skorzystać.

Read more Windows 10 kończy wsparcie – co to oznacza?

W kolejnych artykułach pod wspólną nazwą RODOwskaz znajdziecie Państwo najważniejsze informacje wyjaśniające zapisy ROZPORZĄDZENIA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych).

Kolejne artykuły ukazujące się w tym cyklu będą omawiały zagadnienia poruszone w Rozdziale II art. 6 RODO i dotyczące zgodności przetwarzania z prawem.

Rozdział II (RODO)

Artykuł 6 Zgodność przetwarzania z prawem

4. Jeżeli przetwarzanie w celu innym niż cel, w którym dane osobowe zostały zebrane, nie odbywa się na podstawie zgody osoby, której dane dotyczą, ani prawa Unii lub prawa państwa członkowskiego stanowiących w demokratycznym społeczeństwie niezbędny i proporcjonalny środek służący zagwarantowaniu celów, o których mowa w art. 23 ust. 1, administrator – aby ustalić, czy przetwarzanie w innym celu jest zgodne z celem, w którym dane osobowe zostały pierwotnie zebrane – bierze pod uwagę między innymi:
5. wszelkie związki między celami, w których zebrano dane osobowe, a celami zamierzonego dalszego przetwarzania;
6. kontekst, w którym zebrano dane osobowe, w szczególności relację między osobami, których dane dotyczą, a administratorem;
7. charakter danych osobowych, w szczególności czy przetwarzane są szczególne kategorie danych osobowych zgodnie z art. 9 lub dane osobowe dotyczące wyroków skazujących i czynów zabronionych zgodnie z art. 10;
8. ewentualne konsekwencje zamierzonego dalszego przetwarzania dla osób, których dane dotyczą;
9. istnienie odpowiednich zabezpieczeń, w tym ewentualnie szyfrowania lub pseudonimizacji.

Read more RODOwskaz XVII

VPN (Virtual Private Network) to narzędzie, które szyfruje Twój ruch internetowy i maskuje adres IP, co utrudnia śledzenie przez ISP, hakerów czy reklamodawców.

W ostatnim czasie dzięki licznym kampaniom marketingowym znacznie wzrosła świadomość korzyści płynących z używania VPN, warto jednak rozróżnić, co to narzędzie może, a czego nie może zapewnić, zwłaszcza w obliczu wielu popularnych mitów (jak obietnica całkowitej anonimowości, czy ochrona przed wszystkimi zagrożeniami), które omówię w tym artykule.

Mit 1: VPN zapewnia 100% anonimowość

Rzeczywistość: VPN zwiększa prywatność, ale nie gwarantuje anonimowości. Dostawca może znać Twój łączący IP, a strony trzecie dalej mogą śledzić Cię za pomocą cookies czy fingerprintingu. Miejmy na uwadze różnicę między prywatnością, a anonimowością.

Read more VPN – mity vs rzeczywistość

W lipcu 2025 roku firma Google ogłosiła coś, co może zmienić sposób, w jaki chronimy się przed zagrożeniami w internecie. Ich system sztucznej inteligencji o nazwie Big Sleep wykrył niebezpieczny błąd w jednym z popularnych programów komputerowych.

Co najważniejsze zrobił to, zanim ktokolwiek inny zdążył go zauważyć i zanim został on wykorzystany przez przestępców.

To pierwszy raz w historii, kiedy komputerowy system oparty na sztucznej inteligencji samodzielnie odkrył i zapobiegł potencjalnemu zagrożeniu w prawdziwym świecie. Normalnie takimi rzeczami zajmują się wyspecjalizowani eksperci, którzy analizują programy i szukają w nich błędów. Tym razem jednak to maszyna była szybsza i skuteczniejsza.

Read more Sztuczna inteligencja wykryła lukę w oprogramowaniu zanim zrobili to ludzie- pierwszy taki przypadek na świecie

W kolejnych artykułach pod wspólną nazwą RODOwskaz znajdziecie Państwo najważniejsze informacje wyjaśniające zapisy ROZPORZĄDZENIA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych).

Kolejne artykuły ukazujące się w tym cyklu będą omawiały zagadnienia poruszone w Rozdziale II art. 6 RODO i dotyczące zgodności przetwarzania z prawem.

Rozdział II (RODO)

Artykuł 6 Zgodność przetwarzania z prawem

3. Podstawa przetwarzania, o którym mowa w ust. 1 lit. c) i e), musi być określona:
   1. w prawie Unii; lub
   2. w prawie państwa członkowskiego, któremu podlega administrator.

Read more RODOwskaz XVI

Wydaje się, że kemping to idealny sposób na ucieczkę od cyfrowego świata. Góry, las, jezioro, brak zasięgu – wreszcie można odetchnąć. W praktyce jednak nawet daleko od miasta nie jesteśmy całkiem offline.

Coraz częściej zabieramy ze sobą smartfony, mobilne routery, panele solarne, a nawet urządzenia typu smart home i właśnie wtedy, w środku natury, mogą pojawić się problemy, o których rzadko się myśli – cyberzagrożenia.

Pierwszym z nich jest korzystanie z przenośnego Internetu. Router LTE albo udostępnianie sieci z telefonu to rozwiązanie wygodne, ale często zaniedbywane pod względem bezpieczeństwa.

Domyślne hasła, brak szyfrowania czy niezabezpieczone ustawienia mogą wystawić nasze urządzenia na ataki, nawet jeśli wydaje się, że jesteśmy poza zasięgiem potencjalnych intruzów. Przestępcy potrafią skanować sieci w okolicy i atakować przez otwarte porty, dlatego przed wyjazdem warto sprawdzić, czy nasz sprzęt nie został pozostawiony z fabrycznymi ustawieniami. Dobrym rozwiązaniem jest użycie VPN, który zaszyfruje nasz ruch, nawet jeśli korzystamy z sieci mobilnej.

Read more Cyberbezpieczeństwo na kempingu – co grozi, gdy podróżujesz off-grid?